Translation Dictionary – What Is It? Looking for an Answer

Abstract

The paper discusses how the concepts of bilingual dictionary and translation dictionary are understood in the works of Russian and Polish researchers. The author makes a comparison of the views, focusing especially on a twofold approach to these concepts and terms in the literature (in a broad sense, bilingual dictionary and translation dictionary refer to the same type of lexicographic product).

References

ASRJa – Aktivnyj slovar’ russkogo jazyka. T. A–B [Active Dictionary of the Russian Language. Vol. A–B] / Otv. red. Ju.D. Apresjan. Moscow: Jazyki slavjanskoj kul’tury, 2014. 408 p. (in Russian).

Berkov, V.P. Voprosy dvujazychnoj leksikografii: slovnik [Questions of Bilingual Lexicography: Vocabulary], Leningrad: Izdatel’stvo LGU, 1973. 188 p. (in Russian).

Berkov, V.P. O slovarjah XXI veka (iz leksikograficheskoj futurologii) [On Dictionaries of the XXI Century (Lexicographic Futurology)], Mir russkogo slova. 2000. No. 3, pp. 65–69 (in Russian).

Bobunova, M.A. Russkaja leksikografija XXI veka: ucheb. posobie [Russian Lexicography of the XXI Century: Textbook], Moscow: Flinta: Nauka, 2009. 200 p. (in Russian).

Bialek, E. Perevodnoj slovar’ – k voprosu o metodologii sostavlenija i opisanii perevodcheskih sootvetstvij [A Translation Dictionary – On the Methodology of Compiling and Describing Pairs of Equivalents], Russkaja leksikografija XXI veka: problemy i sposoby ih reshenija. Materialy dokladov i soobshhenij mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii 12–14 dekabrja 2016 goda. Moscow, Saint Petersburg: Nestor-Istorija, 2016, pp. 23–25 (in Russian).

Vvedenskaja, L.A. Russkaja leksikografija: ucheb. posobie [Russian Lexicography: Textbook], Moscow, Rostov-na-Donu: MarT, 2007. 352 p. (in Russian).

Gochev, G.N. Russko-bolgarskij parallel’nyj korpus tekstov kak istochnik dvujazychnoj leksykografii [The Russian-Bulgarian Parallel Corpus of Texts as a Source of Bilingual Dictionaries], II Mezhdunarodnaja konferencija ”Russkij jazyk i literatura v mezhdunarodnomobrazovatel’nom prostranstve: sovremennoe sostojanie i perspektivy” (k 55-letiju prepodavanija russkogo jazyka v Ispanii). T. II. Eds. R.G. Tirado, L. Sokolova, I. Votyakova. Granada: Rubiños – 1860, S.A., Madrid, 2010, pp. 2016–2021 (in Russian). 

Grek-Pabis, I. Dvujazychnye slovari v izuchenii jazyka (O potrebnosti slovarej novogo tipa) [Bilingual Dictionaries in Language Learning (On the Need of New Types of Dictionaries)], Przegląd Rusycystyczny. 1980. Zeszyt 4 (12), pp. 15–20 (in Russian).

Grinev, S.V. Vvedenie v terminografiju [Introduction to Terminography], Moscow: MPU, 1995 (in Russian).

Devel’, L.A. Dvujazychnaja leksikografija [Bilingual Lexicography], Vestnik RUDN. Voprosy obrazovanija: jazyki i special’nost’. 2011. No. 3, pp. 25–29 (in Russian).

Dobrovol’skij, D.O. Korpusy tekstov i dvujazychnaja frazeografija [Text Corpora and Bilingual Phraseography], Vestnik NGPU. 2015. No. 5(27), pp. 23–37 (in Russian).

Dubichinskij, V.V. Leksikografija russkogo jazyka: ucheb. posobie [Lexicography of the Russian Language: Textbook], Moscow: Nauka: Flinta, 2009. 432 p. (in Russian).

Ivanishheva, O.N. «Horoshij dvujazychnyj slovar’»: principy sovremennoj leksikografii i nasledie V.P. Berkova [“A Good Bilingual Dictionary”: the Principles of Modern Lexicography and Prof. V. Berkov’s Heritage], Vestnik VyatGGU. 2012. No. 2, pp. 59–62 (in Russian).

Karpova, O.M. Leksikograficheskaja terminologija i sposoby ee opisanija [Lexicographic Terminology and Methods of its Description], Vestnik VGU, Serija lingvistika i mezhkul’turnaja kommunikacija. 2001. No. 2, pp. 126–134 (in Russian).

Kozyrev, V.A., Chernyak, V.D. Russkaja leksikografija [Russian Lexicography], Moscow: Drofa, 2004. 288 p. (in Russian).

Krysin, L.P. Slovari sovremennogo russkogo jazyka. Tipy slovarej [Dictionaries of Modern Russian Language. Types of Dictionaries], Slavjanskaja leksikografija. Mezhdunarodnaja kollektivnaja monografija. Otv. red. M.I. Chernysheva. Moscow: Azbukovnik, 2013, pp. 542–563 (in Russian).

Kudashev, I.S. Proektirovanie perevodcheskih slovarej spetsial’noj leksiki [Designing LSP Dictionaries for Translators], Helsinki: Helsinki University Print, 2007, 443 p. (in Russian).

Kul’pina, V.G., Tatarinov, V.A. Leksikograficheskaja kategorizacija kollokacij v perevode [Lexicographic Categorization of Collocations in Translation], Vestnik Moskovskogo universiteta. Ser. 22. Teorija perevoda. 2012. No. 2, pp. 92–95 (in Russian).

Kul’pina, V.G., Tatarinov, V.A. O rekonceptualizacii problem perevoda i perevodnoj leksikografii v trudah pol’skih jazykovedov [On the Reconceptualization of Translation Problems and Translational Lexicography in Works of Polish Linguists], Vestnik Moskovskogo universiteta. Ser. 22. Teorija perevoda. 2014. No. 2, pp. 171–192 (in Russian).

Latypova, L., Sirazeeva, A., Sharifullina, E. Mikrostruktura dvujazychnogo slovarja aktivnogo tipa [An Entry in a Bilingual Dictionary of an Active Type], Filologija i kul’tura. Philology and Culture. 2016. No. 2 (44), pp. 93–98 (in Russian).

Lejchik, V.M., Smirnov, I.P. Oblasti peresechenija terminovedenija i perevoda nauchnoj i tehnicheskoj literatury (1973) [Areas of the Intersection of Terminology and Translation of Scientific and Technical Literature], Istorija otechestvennogo terminovedenija. V 3 v. Vol. 3. Aspekty i otrasli terminologicheskih issledovanij (1973–1993): Hrestomatija. V.A. Tatarinov. Moscow: Moskovskij Licej, 2003, pp. 290–295 (in Russian).

Neljubin, L.L. Tolkovyj perevodovedcheskij slovar’ [Explanatory Dictionary of Translation Studies], Moscow: Flinta: Nauka, 2003. 320 p. (in Russian). 

Novyj pol’sko-russkij i russko-pol’skij slovar’ [New Polish-Russian and Russian-Polish Dictionary], Moscow: Dom slavjanskoj knigi, 2016. 928 p. (in Russian). 

Semina, O.Ju. Verifikacija dannyh perevodnyh slovarej s pomoshh’ju jazykovyh korpusov [Using Language Corpora to Verify the Data of Translation Dictionaries], Izvestija TulGU. Gumanitarnyje nauki. 2012. No. 3, pp. 572–576 (in Russian).

Tabanakova, V.D., Sivakova, N.A. Tipologija slovarej segodnja [A Typology of Dictionaries Today], Vestnik TjumGU. 2003. No. 4, pp. 114–120 (in Russian). 

Tabanakova, V.D., Kovjazina, M.A. Funkcional’naja model’ perevodnogo special’nogo slovarja [A Functional Model of a Translation Specialised Dictionary], Vestnik TjumGU. 2006. No. 4, pp. 158–165 (in Russian).

Tihonova, E.N. Sovremennaja russkaja leksikografija: ucheb. posobie [Modern Russian Lexicography: Textbook], Moscow: MGUP, 2009. 110 p. (in Russian). 

Ubin, I.I. Avtomaticheskij perevodnoj slovar’. Principy postroenija [Electronic Translation Dictionary. Principles of Dictionary-Making], Moscow: AN SSSR, Vsesojuz. tsentr perevodov nauch.-tehn. lit. i dokument., 1989 (in Russian). 

Shherba, L.V. Opyt obshhej teorii leksykografii [Towards a General Theory of Lexicography], Jazykovaja sistema i rechevaja dejatel’nost’. Red. L.R. Zinder, M.I. Matusevich. Leningrad: Nauka, 1974. 428 p. (in Russian).

Harciarek, A. Gorodskie nadpisi v perevodnom slovare [The Public Notices in Bilingual Dictionaries], Rossica Olomucensia L. Sborník příspěvků z mezinárodní konference XXI. Olomoucké dny rusistů. September 07–09. 2011. Olomouc, Univerzita Palackého, 2011, pp. 457–462 (in Russian).

Hlebda, V. O prevrashhaemosti slovarej [On Convertability of Dictionaries], Russkij jazyk i literatura v prostranstve mirovoj kul’tury: Materialy XIII Kongressa MAPRJAL. Red. kol.: L.A. Verbickaja, K.A. Rogova, T.I. Popova i dr. V 15 v. Vol. 7. Sovremennaja russkaja leksikografija: teorija i praktika. Saint Petersburg: MAPRJAL, 2015, pp. 201–206 (in Russian).

Энциклопедия русского языка. URL: http://russkiyyazik.ru/224/Enciklopedija russkogo jazyka [Encyclopedia of the Russian Language].

Академик, 2000–2017 [Akademik]. URL: http://perevodovedcheskiy.academic.ru/1132/переводной_словарь

Atkins, B.T.S. Bilingual Dictionaries: Past, Present and Future // Proceedings of the 7th EURALEX International Congress. Eds. M. Gellerstam, J. Järborg [at el.]. Göteborg, Sweden: Novum Grafiska AB, 1996, pp. 515–546. URL: http://euralex.org/publications/bilingual-dictionaries-past-present-and-future/

Berkov, V. Passive vs. Active Dictionary. A Revision // Proceedings of the 7th EURALEX International Congress. Eds. M. Gellerstam, J. Järborg [at el.]. Göteborg, Sweden: Novum Grafiska AB, 1996, pp. 547–550. URL: http:// euralex.org/publications/passive-vs-active-dictionary-a-revision/

Białek, E. Kolokacja w przekładzie. Słownik rosyjsko-polski. Коллокация в переводе. Русско-польский словарь. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2011. 420 p.

Białek, E. A Collocation in Translation. Russian-Polish Dictionary. Kollokacija v perevode. Russko-pol’skij slovar’. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2011. 420 p.

Bralewski, D. Od przekładu do słownika. Korpus równoległy w redakcji słowników tłumaczeniowych. Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, 2012. 642 p.

Bralewski, D. From Translation to the Dictionary. A Parallel Corpus in Building Translation Dictionaries. Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, 2012. 642 p. (in Polish).

Burkhanov, I. Lexicography. A Dictionary of Basic Terminology. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010. 285 p.

Chlebda, W. Czym jest – a czym mógłby być słownik przekładowy? Studia ze współczesnej leksykografii polsko-rosyjskiej. Red. J. Wawrzyńczyk. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1990, pp. 47–64.

Chlebda, W. What a Translation Dictionary Is – And What It Could Be? Studia ze współczesnej leksykografii polsko-rosyjskiej. Red. J. Wawrzyńczyk. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1990, pp. 47–64 (in Polish).

Chlebda, W. Ekwiwalencja i ekwiwalenty. Między słownikiem a tekstami // Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych. Red. W. Chlebda. Opole: Uniwersytet Opolski, 2011, pp. 21–43.

Chlebda, W. Equivalence and Equivalents. Between a Dictionary and Texts, Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych. Red. W. Chlebda. Opole: Uniwersytet Opolski, 2011, pp. 21–43 (in Polish).

Czerni, S. Słowniki specjalistyczne. Skrypt centralny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1977. 55 p.

Czerni, S. Specialised Dictionaries. Principal Course Materials. Warsaw: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1977. 55 p. (in Polish).

Hartmann, R.R.K, James G. Dictionary of Lexicography. London, New York: Routledge, 2001. 176 p.

Kubicka, E., Walkiewicz, A. Co tłumaczy słownik przekładowy? Uwagi na marginesie pracy Dariusza Bralewskiego, Od przekładu do słownika. Korpus równoległy w redakcji słowników tłumaczeniowych, Łask („Rozumienie – Interpretacja – Przekład”), v. 9, 643 strony (recenzja książki). Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu. 2015. 10, pp. 315–325.

Kubicka, E., Walkiewicz, A. What Does a Translation Dictionary Translate? Remarks on Dariusz Bralewski’s Work, From Translation to the Dictionary. A Parallel Corpus in Building Translation Dictionaries, Łask (“Understanding – Interpretation – Translation”), vol. 9, 643 p. (the book review), Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu. 2015. 10, pp. 315–325 (in Polish).

Lewicki, R. Христианство. Русско-польский словарь. Chrześcijaństwo. Słownik rosyjsko-polski. Warszawa: Wydawnictwo Pax, 2002. 368 p.

Lewicki, R. Hristianstvo. Russko-pol’skij slovar’. Christianity. Russian-Polish Dictionary. Warsaw: Wydawnictwo Pax, 2002. 368 p. (in Polish).

Lewicki, R. Polsko-rosyjski słownik nazw własnych. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2008. 222 p.

Lewicki, R. Polish-Russian Dictionary of Proper Names. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2008. 222 p. (in Polish).

Lewicki, R. Translaty w słowniku przekładowym – poszukiwanie i ustalanie // Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych. Red. W. Chlebda. Opole: Uniwersytet Opolski, 2011, pp. 159–165.

Lewicki, R. Translats In a Translation Dictionary – Searching and Determining Them, Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych. Red. W. Chlebda. Opole: Uniwersytet Opolski, 2011, pp. 159–165 (in Polish).

Lukszyn, J., Zmarzer, W. Teoretyczne podstawy terminologii. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych, UW, 2001. 188 p.

Lukszyn, J., Zmarzer, W. Theoretical Principles of Terminology. Warsaw: Katedra Języków Specjalistycznych, UW, 2001. 188 p. (in Polish).

Mędelska, J., Wawrzyńczyk, J. Między oryginałem a przekładem. Rzecz o słownikach dwujęzycznych. Kielce: Wydawnictwo Szumacher, 1992.

Mędelska, J., Wawrzyńczyk, J. Between the Original and its Translation. Bilingual Dictionaries. Kielce: Wydawnictwo Szumacher, 1992 (in Polish).

Piotrowski, T. Problems in Bilingual Lexicography. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994. 183 p.

Sax, D.J. „Jedno okienko” – o idealnym słowniku dwujęzycznym dla tłumaczy // Problemy leksykografii. Historia – metodologia – praktyka. Red. W. Gruszczyński, L. Polkowska. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Lexis, 2011, pp. 123–139.

Sax, D.J. “A single entry” – a Perfect Bilingual Dictionary for Translators, Problemy leksykografii. Historia – metodologia – praktyka. Red. W. Gruszczyński, L. Polkowska. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Lexis, 2011, pp. 123–139 (in Polish).

Snell-Hornby, M. The Bilingual Dictionary – Help or Hindrance?. Proceedings of the 1th EURALEX International Congress. Eds. St. Allén, P. Corbin, R.R.K. Hartmann [at el.]. Exeter, United Kingdom: Max Niemeyer Verlag Tübingen, 1983, pp. 274–281. URL: https://euralex.org/publications/thebilingual-dictionary-help-or-hindrance/

Sosnowski, R., Rotocka, J., Klimkiewicz, A. Słownik informatyczny włosko-polski, polsko-włoski. Dizionario informatico italiano-polacco, polacco-italiano. Kraków: Femis Sp. z o.o., 2007. 235 p.

Sosnowski, R., Rotocka, J., Klimkiewicz, A. Italian-Polish, Polish-Italian IT Dictionary. Dizionario informatico italiano-polacco, polacco-italiano. Kraków: Femis Sp. z o.o., 2007. 235 p. (in Polish).

Wawrzyńczyk, J. Ze studiów krytycznych nad polsko-rosyjskimi słownikami przekładowymi // Przegląd Rusycystyczny. 1981. Zeszyt 3 (15), pp. 49–55.

Wawrzyńczyk, J. Critical Studies on Polish-Russian Dictionaries, Przegląd Rusycystyczny. 1981. Zeszyt 3 (15), pp. 49–55 (in Polish).

Wawrzyńczyk, J. Przekłady w leksykografii polsko-rosyjskiej a słownikarstwo jednojęzyczne // Polonica. 1984. X, pp. 225–233.

Wawrzyńczyk, J. Translation in Polish-Russian Lexicography versus Monolingual Dictionaries, Polonica. 1984. X, pp. 225–233 (in Polish).

Wawrzyńczyk, J. O języku polskim i rosyjskim. Studia i szkice. Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, 2006. 292 p.

Wawrzyńczyk, J. On Polish and Russian Languages. Studies and Outlines. Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, 2006. 292 p. (in Polish).

Wojan, K. Język rosyjski w polskiej leksykografii przekładowej. Bibliografia słowników za lata 1795–2005. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006. 162 p.

Wojan, K. Russian Language in Polish Translational Lexicography. Bibliography of Dictionaries for the Years 1795–2005. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006. 162 p. (in Polish).

Zaron, Z. (opr. i red.). Bibliografia prac Andrzeja Bogusławskiego. Warszawa: Bel Studio, 2011. 88 p.

Zaron, Z. (ed.). Bibliography of Works by Andrzej Bogusławski. Warsaw: Bel Studio, 2011. 88 p. (in Polish).

Zgusta L. (in cooperation with V. Černy i.a). Manual of Lexicography (Janua Linguarum. Series Maior 39). Prague: Academia, The Hague–Paris: Mouton, 1971. 360 p.

PRSPP – Polsko-rosyjski słownik par przekładowych. Tom zbiorczy Podręcznego idiomatykonu polsko-rosyjskiego (z. 1–5). Red. W. Chlebda. Opole: Uniwersytet Opolski, 2014. 754 p.

PRSPP – Polish-Russian Dictionary of Translational Pairs. The Consolidated Volume of Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski (1–5). Ed. W. Chlebda. Opole: Uniwersytet Opolski, 2014. 754 p. (in Polish).